Joanna Ostrowska: kim jest i czym się zajmuje?
Joanna Ostrowska to wybitna polska historyczka, ceniona krytyczka filmowa i utalentowana dramaturżka teatralna, która z powodzeniem łączy swoje pasje z rygorystycznymi badaniami naukowymi. Jej praca skupia się przede wszystkim na obszarach dotychczas niedostatecznie eksplorowanych – historii przemocy, zwłaszcza tej seksualnej, a także na historii społeczności queer i zapomnianych ofiar nazizmu. Ostrowska wnosi unikalną perspektywę do dyskusji o przeszłości, oświetlając marginalizowane historie i podważając utrwalone narracje. Jej działalność naukowa i kulturalna ma na celu przywrócenie głosu tym, których historia często pomijała, a także promowanie wrażliwości na kwestie tożsamości i prześladowań.
Życiorys i edukacja
Urodzona w 1983 roku, Joanna Ostrowska zdobyła wszechstronne wykształcenie, które stanowi fundament jej interdyscyplinarnych badań. Swoje akademickie ścieżki rozwijała na renomowanych polskich uczelniach. Ukończyła studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie kształciła się w Instytucie Sztuk Audiowizualnych oraz na Katedrze Judaistyki. Równolegle pogłębiała wiedzę na Uniwersytecie Warszawskim, studiując na kierunku Gender Studies, co pozwoliło jej na rozwinięcie krytycznego spojrzenia na kwestie płci i tożsamości. Dodatkowo, swoje zainteresowania produkcyjne rozwijała na Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi, studiując produkcję filmową i telewizyjną. Ta różnorodność studiów zaowocowała unikalnym połączeniem wiedzy historycznej, społecznej i artystycznej, co jest widoczne w jej późniejszych pracach. W 2015 roku Joanna Ostrowska uzyskała doktorat nauk humanistycznych w zakresie historii ze specjalnością judaistyka na Wydziale Historycznym UJ, co stanowiło formalne potwierdzenie jej zaawansowanych badań nad historią i kulturą.
Zainteresowania naukowe: historia, przemoc, gender
Główne obszary zainteresowań naukowych Joanny Ostrowskiej koncentrują się na historii przemocy, ze szczególnym uwzględnieniem przemocy seksualnej i seksualnej pracy przymusowej w kontekście II wojny światowej. Jej badania dotyczą również losów zapomnianych ofiar nazizmu, a także historii queer – czyli historii osób nieheteronormatywnych i ich doświadczeń w przeszłości. Ostrowska bada, jak systemy opresji wpływały na życie jednostek, szczególnie tych, których tożsamość i orientacja seksualna były przedmiotem prześladowań. Analizuje mechanizmy wymazywania pewnych grup z oficjalnych narracji historycznych i stara się przywrócić im należne miejsce w pamięci zbiorowej. Jej prace eksplorują złożone relacje między władzą, przemocą, tożsamością płciową i seksualną, a także wpływem traumy historycznej na współczesność. Interesuje ją również, w jaki sposób pamięć o przeszłości jest kształtowana i przekazywana, co prowadzi ją do analizy różnych form jej dokumentowania i upamiętniania.
Kluczowe publikacje i badania
Joanna Ostrowska jest autorką przełomowych prac, które znacząco wzbogaciły polską historiografię i dyskusję o trudnych aspektach historii XX wieku. Jej publikacje często odkrywają tematy dotychczas pomijane lub marginalizowane, przywracając głos ofiarom i analizując mechanizmy społecznego zapomnienia.
„Przemilczane. Seksualna praca przymusowa w czasie II wojny światowej”
Publikacja „Przemilczane. Seksualna praca przymusowa w czasie II wojny światowej”, która ukazała się w 2018 roku, stanowi kamień milowy w badaniach nad doświadczeniami kobiet podczas II wojny światowej. Książka ta, oparta na dogłębnych badaniach archiwalnych i relacjach świadków, po raz pierwszy w tak szerokim zakresie ujawniła skalę i mechanizmy seksualnej pracy przymusowej stosowanej przez nazistów. Joanna Ostrowska porusza tematy trudne i bolesne, opisując losy kobiet zmuszanych do prostytucji na potrzeby armii niemieckiej, a także kobiet wykorzystywanych seksualnie w obozach koncentracyjnych. Praca ta została doceniona nie tylko przez środowisko naukowe, ale również przez szerszą publiczność, czego dowodem jest nominacja do Nagrody im. Teresy Torańskiej oraz przyznanie jej tytułu Genderowej Książki Roku 2018. W 2020 roku książka otrzymała prestiżową nagrodę Mauthausen-Memorial-Forschungspreis, potwierdzając jej międzynarodowe znaczenie w badaniach nad nazizmem i jego ofiarami.
„Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej”
Kolejnym ważnym dziełem Joanny Ostrowskiej jest książka „Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej”, wydana w 2021 roku. Ta publikacja stanowi odważne i szczegółowe opracowanie dotyczące prześladowań osób homoseksualnych w III Rzeszy i krajach okupowanych. Ostrowska dokumentuje losy mężczyzn, a także – w mniejszym stopniu – kobiet, których orientacja seksualna była podstawą do represji, aresztowań, a nawet śmierci. Książka opiera się na analizie dokumentów historycznych, archiwów policyjnych i obozowych, a także świadectw ocalałych. „Oni” to nie tylko historia prześladowań, ale także próba przywrócenia godności i widoczności grupie, która przez lata była wymazywana z historii. Publikacja zdobyła ogromne uznanie, czego dowodem jest nominacja do prestiżowej Nagrody Literackiej „Nike” w 2022 roku oraz zdobycie Nagrody Nike Czytelników 2022. W 2023 roku ukazała się niemiecka wersja tej książki pt. „Jene. Homosexuelle während des Zweiten Weltkriegs”, co świadczy o jej międzynarodowym zasięgu.
Praca translatorska
Oprócz własnych badań i publikacji, Joanna Ostrowska aktywnie działa również w obszarze pracy translatorskiej. Jest członkiem Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury, co świadczy o jej zaangażowaniu w promowanie polskiej literatury za granicą oraz w tłumaczenie ważnych tekstów z innych języków na polski. Jej umiejętności translatorskie pozwalają na udostępnianie polskim czytelnikom dzieł o istotnym znaczeniu kulturowym i naukowym, a także na prezentowanie polskiej myśli badawczej w międzynarodowym obiegu. Choć szczegółowy zakres jej tłumaczeń nie jest tutaj wymieniony, sama przynależność do tej organizacji podkreśla jej multidyscyplinarne podejście do kultury i nauki.
Joanna Ostrowska w świecie kultury i nauki
Joanna Ostrowska jest postacią wszechstronną, aktywnie działającą na wielu polach – od nauki po kulturę i sztukę. Jej zaangażowanie w krytykę filmową, działalność akademicką oraz pracę teatralną sprawia, że jest postacią cenioną i rozpoznawalną.
Krytyka filmowa i teatralna
Jako ceniona krytyczka filmowa, Joanna Ostrowska publikowała swoje analizy i recenzje w wielu prestiżowych czasopismach, takich jak „Krytyka Polityczna”, „Ha!art”, „Polityka”, „Film”, „Kino”, „Res Publica Nowa”, „Teksty Drugie”, „Czas Kultury” i „Dwutygodnik”. Jej teksty charakteryzują się głęboką analizą, często osadzoną w kontekście społecznym i historycznym, a także wrażliwością na kwestie reprezentacji i tożsamości. Jest również aktywnie zaangażowana w życie festiwalowe, pełniąc funkcję członkini komisji selekcyjnej Krakowskiego Festiwalu Filmowego, jednego z najważniejszych wydarzeń poświęconych filmowi dokumentalnemu i animowanemu w Polsce i Europie. Jej obecność w tym gremium świadczy o jej eksperckiej wiedzy i zaangażowaniu w rozwój polskiej kinematografii.
Działalność akademicka
W sferze akademickiej Joanna Ostrowska aktywnie dzieli się swoją wiedzą i doświadczeniem, prowadząc zajęcia na wielu uczelniach i instytutach badawczych. Wykładała na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie prowadziła zajęcia na Katedrze Judaistyki oraz w ramach Gender Studies. Swoją wiedzą dzieliła się również ze studentami Uniwersytecie Warszawskim w ramach Gender Studies. Ponadto, prowadziła zajęcia w Instytucie Badań Literackich PAN, koncentrując się na studiach polsko-żydowskich. Obecnie Joanna Ostrowska pracuje na stanowisku profesora UAM w Instytucie Kulturoznawstwa UAM w Poznaniu, w Pracowni Performatyki. Jej zainteresowania naukowe w ramach tej pracowni obejmują performanse kulturowe, performanse w przestrzeniach publicznych, performanse upamiętnienia oraz teatr współczesny. Jest również autorką lub współautorką wielu książek naukowych, w tym „Klasycy na ulicy” (2020), „Kultury w ruchu. Migracje, transfery, epistemologie” (2019), „Kultura do poznania – kultura do tworzenia” (2016) oraz „Szkice o teatrze alternatywnym” (2008). Publikowała liczne artykuły naukowe dotyczące teatru, performansu i pamięci.
Nagrody i wyróżnienia
Praca Joanny Ostrowskiej została wielokrotnie doceniona przez środowisko naukowe, kulturalne i czytelników. Jej książka „Przemilczane. Seksualna praca przymusowa w czasie II wojny światowej” (2018) była nominowana do Nagrody im. Teresy Torańskiej i zdobyła tytuł Genderowej Książki Roku 2018. Za tę samą publikację w 2020 roku otrzymała prestiżową nagrodę Mauthausen-Memorial-Forschungspreis. W 2021 roku została uhonorowana nagrodą Orfeo Iris 2021 ILGCN za swoje badania i publikacje dotyczące historii osób nieheteronormatywnych w czasie II wojny światowej. Jej kolejna ważna książka, „Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej” (2021), zdobyła w 2022 roku Nagrodę Nike Czytelników i była finalistką Nagrody Literackiej „Nike”. Te liczne wyróżnienia świadczą o ogromnym wpływie i znaczeniu jej pracy badawczej oraz jej wkładzie w rozwój polskiej humanistyki i kultury.
Dodaj komentarz